22IIM311 - Mehaničko ponašanje metalnih materijala
| Specifikacija predmeta | ||||
|---|---|---|---|---|
| Naziv | Mehaničko ponašanje metalnih materijala | |||
| Akronim | 22IIM311 | |||
| Studijski program | Inženjerstvo materijala | |||
| Modul | ||||
| Nastavnik (predavač) | ||||
| Nastavnik/saradnik (vežbe) | ||||
| Nastavnik/saradnik (DON) | ||||
| Broj ESPB | 5.0 | Status predmeta | obavezan predmet | |
| Uslovljnost drugim predmetom | Osnovi inženjerstva materijala | Oblik uslovljenosti | ||
| Ciljevi izučavanja predmeta | Upoznavanje sa osnovama kristalografije, pojmovima napona i deformacije, sa ponašanjem čvrstog tela pod dejstvom spoljne sile, i sa uslovima za početak plastične deformacije u različitim uslovima naponskog stanja. Upoznavanje sa najvažnijim mehanizmima ojačavanja/omekšavanja metalnih materijala, i sa konvencionalnim postupcima prerade metala deformacijom sa stanovišta mehanike procesa i tehnoloških parametara za kontrolu mehaničkih i fizičkih svojstava materijala. | |||
| Ishodi učenja (stečena znanja) | Studenti stiču znanja koja im omogućavaju razumevanje mehaničkog i deformacionog ponašanja metala, pri različitim naponskim stanjima, i mogućnosti njihovog ojačavanja, kao i znanja potrebna za postizanje projektovanih svojstava i odgovarajuće strukture, u zavisnosti od njihove namene. Razumevanje interakcije između tehnoloških parametara procesa prerade – strukture i svojstava metalnih materijala. | |||
| Sadržaj predmeta | ||||
| Sadržaj teorijske nastave | Elementi kristalografije. Gustina slaganja atoma u pravcima i ravnima. Standardna stereografska projekcija. Greške u strukturi. Teorija dislokacija (vrste, geometrija, kretanje, reakcije dislokacija, umnožavanje dislokacija). Različiti aspekti dejstva sile na čvrsto telo: ravnoteža tela, plastično popuštanje i pojava loma. Analiza napona i deformacije u čvrstom telu. Upoznavanje sa osnovnim mehanizmima deformacije (klizanje, dvojnikovanje) i mehanizmima ojačavanja metala (deformaciono, rastvarajuće, taložno ojačavanje, rafinacija zrna). Procesi obnavljanja deformisane strukture (oporavljanje, rekristalizacija). Vrste loma. Zatezna i udarna žilavost. Koncept tehnologije prerade metala deformacijom. Analiza tehnoloških postupaka prerade metala. Koncept tople, hladne i polutople deformacije metala. Valjanje. Presovanje. Izvlačenje. Upoznavanje sa relacijama između tehnoloških parametara procesiranja deformacijom i svojstava metalnih materijala. | |||
| Sadržaj praktične nastave | Određivanje gustine slaganja atoma u ravnima i pravcima. Proračun napona i deformacije u različitim uslovima naponsko-deformisanog stanja. Provera zakona stalnosti zapremine. Deformaciono-mehaničke karakteristike pri jednoosnom zatezanju – konstrukcija nominalne i stvarne krive ojačavanja. Određivanje mehaničkih svojstava, brzine i indeksa deformacionog ojačavanja i faktora osetljivosti na brzinu deformacije. Uticaj temperature i brzine deformacije na mehanizam deformacije (klizanje, dvojnikovanje). Eksperimentalna provera Hall-Petch-ove jednačine. Uticaj stepena deformacije na čvrstoću i brzinu deformacionog ojačavanja čistog metala i njegovih legura (ojačavanje deformacijom, rastvarajuće ojačavanje). Određivanje udela rekristalisane strukture u zavisnosti od temperature i vremena žarenja. Određivanje zatezne i udarne žilavosti. Proračun pritiska i sile valjanja. Uticaj prečnika valjaka, koeficijenta trenja i debljine trake na pritisak valjanja. Uticaj vrste metala, stepena deformacije, postupka presovanja, uslova trenja, temperature i brzine deformacije na pritisak presovanja. Uticaj procesnih parametara na silu izvlačenja. | |||
| Literatura | ||||
| ||||
| Broj časova aktivne nastave nedeljno tokom semestra/trimestra/godine | ||||
| Predavanja | Vežbe | DON | Studijski i istraživački rad | Ostali časovi |
| 2 | 1 | 1 | ||
| Metode izvođenja nastave | Teorijska nastava, prezentacije, animacije, računski primeri, eksperimentalne vežbe | |||
| Ocena znanja (maksimalni broj poena 100) | ||||
| Predispitne obaveze | Poena | Završni ispit | Poena | |
| Aktivnosti u toku predavanja | Pismeni ispit | |||
| Praktična nastava | 30 | Usmeni ispit | 70 | |
| Projekti | ||||
| Kolokvijumi | ||||
| Seminari | ||||